نشست نقد لایحه پیشنهادی دولت برای حذف چهار صفر از پول ملی با ارائه دکتر ابراهیم شیبانی و با حضور 12 تن از نمایندگان محترم مجلس شورای اسلامی در دفتر دکتر سعید جلیلی برگزار شد.
دکتر ابراهیم شیبانی، اقتصاددان، استاد دانشکده اقتصاد دانشگاه تهران، رئیس کل پیشین بانک مرکزی در دولت هشتم و نهم، و همچنین سفیر سابق ایران در اتریش است. وی هم اکنون ریاست کمیسیون اقتصادی شورای راهبردی سیاست خارجی کشورمان را بعهده دارد.
حذف چهار صفر از پول ملی؛ خوب یا بد؟
دکتر شیبانی در ابتدای ارائه خود با توضیح سابقه تغییرات پول ملی در کشور های جهان، هدف دولت از ارائه لایحه حذف 4 صفر از پول ملی را تسهیل مبادلات دانست و ابراز کرد: ریاست محترم بانک مرکزی اعلام کردند که این لایحه نه در رشد اقتصاد ما اثر میگذارد و نه تاثیری در بهبود نرخ تورم خواهد داشت و تنها باعث تسهیل مبادلات خواهد شد اما ما معتقدیم که دردسر ساز نیز خواهد بود. اظهار نظر ایشان خود گویای مطلب است که فایده این طرح کم و زیان آن زیاد است.
استاد دانشکده اقتصاد دانشگاه تهران علت تغییرات در پول ملی کشور های مختلف را ناشی از تغییرات در نظام سیاسی آن کشور ها، وقوع وقایع مخرب نظیر جنگ‌های مهلک و یا وقوع تورم‌های بسیار بالا و لجام گسیخته عنوان کرد.
وی با توضیح حذف صفر از پول ملی در کشورهایی نظیر برزیل، کرواسی، روسیه ، پرو، ... آن ها را دارای وضعیت متفاوت با اقتصاد ایران خواند و اظهار داشت: منظور ما از ابرتورم، تورم های بالای 100درصد است و در مواردی نظیر شیلی،لهستان و لیتوانی، تورم هایی بین 400 تا 1000 درصد رخ داده است.
دکتر شیبانی با توضیح این نکته که کشور ما در هیچکدام از شرایط مذکور حضور ندارد، تصریح داشت: برخی کشور هایی که به حذف صفر از پول ملی خود روی آوردند، بخاطر تورم های بوجود آمده بعدی، مجبور به تکرار چندین باره این اقدام شدند. 29 کشور از 47 کشور مذکور نظیر برزیل(7 بار)، آرژانتین(6 بار)، چین(3بار)،کره جنوبی(2 بار)، یوگسلاوی(6بار) و ... مجبور به حذف مجدد صفرها شدند.
وی همچنین با بیان تفاوت نحوه اجرای حذف صفر در ترکیه و لایحه پیشنهادی دولت در ایران، اظهار داشت: سابقه حذف صفر در ترکیه که میانگین تورم سه دهه اخیر آن 54درصد بوده، به مانند آن بوده است که واحد پول ملی در ایران از ریال به تومان تغییر کند و در واقع تاثیری در مبادلات نیز نداشته است؛ اما وضعیت ما متفاوت است.
رئیس کل اسبق بانک مرکزی با بیان این سوال که بعد از حذف چهار صفر از پول ملی، «چه تضمینی وجود دارد تا قیمت کالا ها نیز به همان میزان اصلاح شود؟» این اقدام را تورم آفرین نامید.
دکتر شیبانی در ادامه سخنان خود، وضعیت سیاسی و اجتماعی کشور را دارای ثبات دانست و خاطر نشان کرد: امکان ایجاد تورم بیشتر پس از حذف صفرها وجود دارد. چه تضمینی وجود دارد که قیمت چند صد کالای مورد استفاده خانواده‌ها و چند هزار کالای مورد استفاده در بخش اقتصادی به همین میزان کاهش یابد؟ چه کسی یا نهادی قدرت نظارت دارد که همه قیمت ها به یک ده هزارم قبل برساند؟
وی تشریح کرد: پس از حذف چهار صفر از پول ملی، هر یک تومان جدید معادل 10هزار ریال کنونی خواهد بود؛ سوال اینجاست که اگر کسی با درآمد 560000 ریال کنونی سبدی از کالاها را می تواند خریداری کند، آیا پس از این تغییر با 56 تومان نیز می تواند همان سبد کالا را خریداری کند؟ باید توجه داشت که در آن صورت اگر قیمت کالایی 1 تومان است و بخواهند افزایش قیمتی به میزان 2 ریال روی آن کالا اعمال کنند، به لحاظ ذهنی این کار راحت تر خواهد بود در صورتی که این 2 ریال معادل 2 هزار تومان فعلی است و باعث فشار بر اقشار ضعیف جامعه خواهد شد و نهایتا منجر به رشد تورم بالاتر میشود.
رئیس کمیسیون اقتصادی شورای راهبردی سیاست خارجی کشور با ابراز نگرانی از عملی نشدن درست تغییر قیمت کالاها و خدمات به مردم بویژه قشر آسیب پذیر، قطع ارتباط صورتحسابهای گذشته و جدید را نیز مشکل دیگری این اقدام تلقی کرد.
هزینه طراحی-چاپ پول جدید، خروج اسکناس های قدیمی، دردسر آفرینی برای دفترداری و حسابداری ها و همچنین کمتر شدن اهمیت حذف صفر از پول ملی بخاطر افزایش تراکنش های الکترونیکی از دیگر دلایل دکتر ابراهیم شیبانی برای نقد مفاد این لایحه بود.
وی افزود: به همین دلیل و با توجه به اینکه تضمینی برای عدم وقوع این رخداد خطرناک در شرایط فعلی با وجود تحریم های ظالمانه وجود ندارد، این لایحه باید با دقت بیشتری مورد توجه نمایندگان محترم مجلس قرار گیرد.