عضو مجمع تشخیص مصلحت نظام در دیدار با جمعی از اعضای هیئت مدیره «انجمن توسعه دریامحور»، با اشاره به برخورداری از نعمت دریا در جنوب و شمال کشور و اهمیت استفاده از دریا در سطوح مختلف گفت: دولت با گذشت شش ماه نباید زمان را از دست بدهد و باید با مجموعه تدابیر عالمانه و دقیق، چند کار اساسی را که در حوزه دریا مغفول واقع مانده است را دنبال کند.
وی با اشاره به برنامه ساخت مسکن توسط دولت، افزود: ضرورت دارد در طرح مسکن و جانمایی های صورت گرفته، به استان های ساحلی ضریب لازم داده شده و این طرح متناسب با سیاست کلی نظام درباره توسعه دریامحور باشد.
عضو شورای راهبردی امورخارجه گفت: باید برنامه هایی برای همکاری راهبردی اقتصادی با سایر کشورها در حوزه دریا تنظیم و به عنوان ماموریت به دستگاه ها ابلاغ و تحقق آن پیگیری شود .
وی افزود: شیلات یکی از عرصه های استفاده از دریاست که با استفاده از آن هم تولید و اشتغال افزایش پیدا می کند و هم از طریق صادرات ارزآوری ایجاد میشود.
عضو مجمع تشخیص مصلحت نظام در این نشست که با حضور جمعی از کارشناسان این حوزه از استان های مجاور دریا در جنوب و شمال کشور برگزار شد، از آن ها خواست تا پیشنهادهایشان درباره توسعه دریامحور را که باید در سطح ملی پیگیری شود، فهرست بندی و ارائه نمایند.
جلیلی گفت: یکی از موضوعات مهم در حوزه دانش بنیان، توجه به عرصه دریا و استفاده از ظرفیت های علمی و فن آوری در این عرصه است.
وی حمایت از شرکت های دانش بنیان در حوزه های شیلات – کشتی سازی و صنایع دریایی را ضروری دانست.
عضو مجمع تشخیص مصلحت نظام در بخش پایانی صحبت خود گفت: سیاست های کلی توسعه دریامحور اکنون در دستور کار مجمع است که شایسته است تمام صاحب نظران و کارشناسانی که در این زمینه کار کرده اند به تدوین این سیاست ها کمک نمایند.
در این نشست رئیس سابق کمیته توسعه دریامحور مجمع تشخیص مصلحت نظام، اعضای هیئت مدیره انجمن توسعه دریامحور، مسئولان سابق سازمان شیلات، مدیرعامل اتحادیه لنج داران و کارشناسان این حوزه به طرح نقطه نظرات خود در رابطه با راهکارهای افزایش استفاده از ظرفیت دریا در اقتصاد و مسیر تدوین سیاست های کلی توسعه دریامحور در مجمع تشخیص مصلحت نظام پرداختند. اهم نکات مطرح شده به شرح ذیل است:
- از سال 1395 مفهوم پردازی توسعه دریامحور توام با سه مفهوم دیگر جهت تدوین سیاست های کلی در موضوع مربوطه توسط مقام معظم رهبری فرمان داده شد. از مرداد ماه سال 1398 نیز بحث توسعه دریامحور به مجمع تشخیص مصلحت نظام ابلاغ شد و تهیه پیش نویس سیاست های کلی توسعه دریامحور آغاز شد.
- در ایالات متحده سهم اقتصاد دریا از تولید ناخالص داخلی، 47 درصد و از اشتغال حدود 37 درصد است. این میزان برابر با حدود 57 میلیون نفر اشتغال مستقیم و غیر مستقیم است. درحال حاضر کمتر از 2 درصد GDP کشور ما از دریا تامین میشود.
- سهم ایران از بازار منطقه ای بانکرینگ با حجم تردد حدود 40.000 شناور در سال از تنگه هرمز، کمتر از دو درصد است. اندازه این بازار بیش از 10 میلیارد دلار در سال است.
- صنایع ساخت و تعمیر شناورها به نوعی پشتیبان حمل و نقل دریایی هستند. در صورت فراهم نمودن بازار این صنایع و تقویت زنجیره تامین مواد و تجهیزات، این صنایع ظرفیت ایجاد 3 برابری اشتغال غیرمستقیم را دارد. در وضعیت فعلی سهم سالانه بازار داخلی تعمیرات شناور در کشور تنها 30 درصد است. ظرفیت فعلی کشور در بازار سالانه تعمیر انواع شناور در کشور 180 میلیون دلار است. همچنین قریب به 4500 نفر میزان اشتغال مستقیم صنایع ساخت و تعمیر شناور در کشور است که حدود 126.000 تن ظرفیت سالانه ساخت شناور جدید کل کارخانه های کشور را میتوانند برای کشور ایجاد کنند.
- حدود 750 هزارتن میزان صید آبزیان در کشور است که رتبه جهانی ما با ظرفیت های موجود کشور هیچ تناسبی ندارد. سرانه مصرف آبزیان در کشور حدود 13 کیلوگرم درسال است که در قیاس با سرانه جهانی که 24 کیلوگرم است، فاصله معنا داری دارد.
- بیش از 14 دستگاه و نهاد در حوزه دریا دخیل هستند که اختلالات حوزه تصدی گری با حوزه تسهیل گری شان مخل موضوع شده است. نیازمند سیاستگذاری یکپارچه امور دریایی و تقسیم کار ملی و مدیریت چابک و کارآمد دریا به منظور بهره گیری حداکثری از ظرفیت دریا و استان های همجوار هستیم.
- در سواحل مکران، تعداد 85 پروژه در 22 حوزه توسط 13 دستگاه اجرایی در حال اجرا هستند. اعتبارات پیش بینی شده این پروژه ها چه از محل بودجه سالانه و چه از محل سرمایه گذاری بخش خصوصی، در قیاس با اعتبارات هزینه شده تا کنون، تنها 26 درصد عملیاتی شده اند و 74 درصد اعتبارات پیش بینی شده محقق نشده اند.
- تسریع در توسعه زیرساخت های اساسی منطقه، توسعه اشتغال در سواحل و پسکرانه، توسعه ظرفیت سرمایه پذیری منطقه، توانمندسازی حکومت محلی و جامعه محلی در توسعه مکران و توسعه و تقویت اکوسیستم نوآوری منطقه از جمله اهداف راهبردی توسعه سواحل مکران بود.
- مهم ترین دغدغه های راهبردی طرح توسعه سواحل مکران، عدم پیشرفت مناسب طرح های اجرایی، عدم همراهی و همدلی جامعه محلی با طرح توسعه سواحل مکران، از دست رفتن مزیت های منطقه در برابر رقبای منطقه ای و همچنین عدم تناسب میان تمرکزگرایی و تمرکز زدایی در توسعه حکمرانی منطقه مکران هستند.
- در طرح های مختلف توسعه دریامحور، بحث توسعه شیلات کمرنگ بوده است. درحال حاضر SPF ماهی قزل آلا داریم اما از این ظرفیت استفاده ای نمیشود. 4 سال پیش ظرفیت تولید قفس در دریای خزر 4000 تن بوده و متاسفانه الان به 400 تن تقلیل یافته است. این ظرفیت از اساسی ترین موارد توسعه اقتصاد دریا در کشور است.
- درحال حاضر 12هزار هکتار سطح زیرکشت پرورش میگو وجود دارد، باتوجه به اعلام سازمان شیلات مبنی بر شناسایی50 هزار هکتار سطح زیرکشت مستعد پرورش میگو، اگر این ظرفیت اضافه شود 54 هزار اشتغال ایجاد میشود و ما میتوانیم به تولید 90 هزار تن میگو که موردنیاز کشور هدف هست، برسیم.اقدام حائز اهمیت دیگر در این حوزه بومی سازی بچه میگو سالم مدنظر صنعت پرورش میگو است که مباحث اصلاح ژنتیکی و ... در این زمینه بسیار نقش ایفا میکنند.
- احداث 10هزار هکتار گلخانه های sea water greenhouse با هدف صادرات به کشورهای حوزه خلیج فارس، روسیه و عراق می تواند حدود 4 میلیون تن افزایش تولید در پی داشته باشد، 100هزار نفر ایجاد اشتغال خواهد کرد و در حدود 2میلیارد دلار ارزآوری خواهد داشت .
- اگر چند محور اصلی در توسعه کشور وجود داشته باشد، یکی از محورهای اصلی کشور خصوصا در بحث تمدنی، موضوع دریا است.یکی از موضوعاتی که مطابق بند 21 سیاست های کلی اقتصاد مقاومتی بایستی پیگیری شود، موضوع گفتمان سازی است. مردم ما درحال حاضر شناخت بسیار کمی از دریا و ظرفیت های آن دارند. لذا بایستی تلاش کرد با روایتگری ها یا هر ابزار کارامد مشابهی، این ظرفیت را به مردم، مسئولین و نخبگان کشور شناسایی کرد.
- تدوین طرح مجزا برای توسعه مناطق ساحلی شمالی، ایجاد مناطق آزاد علوم و فنون در سواحل مکران و احداث شیرین کننده های آب دریا از جمله دیگر پیشنهادات مطرح شده در این جلسه بود.